PLC مختصر شده Programmable Logic Controller می باشد که به معنای کنترل کننده منطقی برنامه پذیر نقش یک کامپیوتر صنعتی را در اتوماسیون های صنعتی ایفا می کند. PLC ها در واقع جزء اصلی و هسته مرکزی کنترل سیستم های هوشمند صنعتی می باشند. این تجهیز از قابلیت های بسیاری چون پیاده سازی کنترل کننده های PID، کنترل ترتیبی فرایند های صنعتی، دارا بودن تایمرها و شمارنده ها، سادگی برنامه نویسی، سادگی کار با سخت افزار میباشد که کنترلی قابل اعتماد را ارائه می دهد. ساختار مستحکم و دارا بودن قابلیت هایی که گفته شد باعث شده تا PLC ها به عنوان یک کامپیوتر دیجیتال صنعتی که بسیار قابل اطمینان نیز هستند شناخته شوند. با توجه به استقبال گسترده ای که صنعت از PLC ها داشته امروزه کلاسها و دوره های آموزشی PLC مختلفی برگزار می گردد. از همین رو تولیدکنندگان این محصول PLC های مختلفی را با توجه به کاربردهای آن روانه بازار نموده اند.
PLC ها به جای پنل های کنترل صنعتی که عملکردشان بر اساس رله های منطقی الکترومغناطیسی هستند و براساس تایمر های سیستم های کنترل صنعتی بودند ساخته شده اند. PLC ها به عنوان کنترل کننده در یک سیستم کنترل حلقه بسته براساس مقدار خروجی سنسورها کنترل مناسب را به سیستم اعمال می نماید. هرسیستم PLC حداقل بایستی سه ماژول زیر را داشته باشد:
- ماژول پردازنده
- ماژول منبع تغذیه
- یک یا چند ماژول ورودی یا خروجی
انواع PLC ها
کنترل کننده های منطقی قابل برنامه ریزی به عنوان واحد های ماژولار با تکی می باشند. PLC های فشرده یا مجتمع در واقع چند ماژول هستند که در یک تجهیز منفرد ساخته شده اند این یعنی قابلیت های ورودی یا خروجی ها توسط شرکت سازنده تعیین شده اند و کاربر در تعیین آن نقشی ندارند. برخی از این PLC های مجتمع امکان اضافه شدن ورودی خروجی های دیگر را می دهند که توسط ماژول های مجزا به PLC متصل و مرتبط می شوند.
PLC های ماژولار از اجزاء مختلفی تشکیل می شوند که بر روی یک راک یا باس با قابلبت توسعه متصل می شوند. این نوع PLC ها شامل ماژول منبع تغذیه، ماژول پردازنده و ماژول های ورودی و خروجی می شوند. PLC های ماژولار بر اساس میزان حافظه و تعداد ورودی و خروجی به چند دسته PLC های بزرگ، متوسط و کوچک تقسیم بندی می شوند.
PLC کوچک یک PLC در ابعاد و اندازه کوچک می باشد که به صورت فشرده و مستحکم طراحی و ساخته شده است و یا در کنار تجهیزات کنترلی قرار می‌گیرد. این نوع PLC برای جایگزینی منطق‌های رله سخت افزاری، شمارنده، تایمر و … استفاده می‌شود. گسترش ماژول ورودی/خروجی این در این PLC ها محدود به یک یا دو ماژول می شود و از لیست دستورالعمل‌های logic یا زبان رله به عنوان زبان برنامه نویسی استفاده می‌کند.
PLC با اندازه متوسط که به طور عمده در صنعت‌هایی استفاده می‌شود که امکان اتصال ماژول‌های زیاد را در پنل پشت سیستم فراهم می‌آورد. صد‌ها نقطه ورودی/خروجی با اضافه کردن کارت‌های ورودی/خروجی فراهم می‌آید و علاوه بر این تسهیلات ماژول‌های ارتباطی توسط این PLC ارائه می‌شود.
PLCهای بزرگ به طور عمده در جا‌هایی که عملیات کنترل پیچیده مورد نیاز است استفاده می‌شود. این PLCها نسبت به PLCهای متوسط دارای عملکرد بالاتری هستند (از نظر حافظه، زبان‌های برنامه نویسی، ورودی/خروجی و ماژول‌های ارتباطی و غیره). اغلب این PLCها در سیستم‌های کنترل نظارتی و کسب اطلاعات، کارخانه‌های بزرگ، سیستم‌های توزیع شده و … استفاده می‌شود.